Chuyện “đàn hặc”(impeachment), hay nói nôm na là luận tội Tổng thống Mỹ Donald Trump sau một thời gian diễn ra trong phòng kín ở Hạ viện, ngày 13 tháng 11 đã mở cửa cho cả thế giới xem, qua màn ảnh TV trực tiếp truyền hình.
Trước ngày buổi đối chất công khai đầu tiên mở màn, ông Trump và phe Cộng Hòa đã lên tiếng cảnh giác về sự lèo lái của Dân biểu Adam B. Schiff, California – Dân Chủ, chủ tọa cuộc đối chất, sẽ lợi dụng quyền hạn để biến thành cuộc điều tra chống lại ông tổng thống về tội đã thúc đẩy Ukraine mở cuộc điều tra về sự tham ô liên hệ đến đối thủ chính trị Joesehp R. Biden và con ông ta, Hunter.
Ông tổng thống lưu ý các dân biểu Cộng Hòa đừng để rơi vào cái mà ông gọi là “bẫy bịp lừa” như luận điệu của vài người rằng cú điện thoại của ông với tổng thống Ukraine không toàn hảo nhưng không tới mức là một tội có thể đàn hặc. “Không, nó mạnh hơn như thế nhiều”, ông Trump tweet và đổi sang chữ hoa cả câu sau, “ĐÃ KHÔNG LÀM ĐIỀU GÌ SAI CẢ.”
Lãnh tụ Khối Thiểu số tại Hạ viện Kevin McCarthy, California – Cộng Hòa, có vẻ cũng đồng điệu như ông tổng thống. Ông cáo buộc ông chủ tịch ủy ban Tình báo về việc hợp tấu một cuộc đảo chánh có tính toán để truất bỏ một tổng thống được bầu lên một cách hợp pháp.”
Dân biểu McCarthy nói trên Fox News sáng chủ nhật 10 tháng 11: “Chuyện này đã được hợp tấu, và nếu nó diễn tiến lâu hơn, chúng ta sẽ tìm ra những sự lừa dối, chúng ta sẽ tìm thấy họ đã che giấu sự thật như thế nào.”
Dân biểu Schiff, người dẫn đầu cuộc điều tra của Hạ Viện, đã bác bỏ những chỉ trích của phe Cộng Hòa, gọi đó là cố gắng tuyệt vọng để thay đổi chủ đề khỏi điều mà ông ta thấy như là bằng chứng rõ ràng về hành động sai trái của ông Trump.
Theo điều lệ cuộc đàn hặc, được phe Dân Chủ áp đặt bằng một cuộc bỏ phiếu theo phe đảng ngày 31 tháng 10 vừa qua, ông Schiff và các lãnh tụ khác của đảng Dân Chủ có quyền hành rộng rãi để quyết định về thủ tục của cuộc điều tra. Theo thủ tục này, Schiff đã mau chóng bác bỏ đòi hỏi của phe Cộng Hòa để gọi Hunter Biden và kẻ thổi còi báo động vô danh ra đối chất tại những buổi điều trần công khai. Trong một bản tuyên bố, ông ta nói rằng ông ta sẽ không cho phép phe Cộng Hòa dùng những cuộc điều trần đàn hặc để theo đuổi “những cuộc điều tra giả trá về cha con ông Biden… hay làm nhẹ cố gắng của ông tổng thống để hăm dọa và trả thù người thổi còi đã can đảm lên tiếng báo động đầu tiên.”
Dân biểu Devin Nunes, thành viên Cộng Hòa cao cấp trong Ủy ban Tình báo, cho biết ông ta đòi hỏi Hunter Biden ra đối chất vì anh ta sẽ soi sáng vào trung tâm điểm của vụ đàn hặc do đảng Dân Chủ đang tiến hành: rằng ông Trump đã lạm quyền tổng thống để khiến Ukraine mở một cuộc điều tra về cha con ông Biden vì lý do chính trị.
Trong khi cha làm phó tổng thống Mỹ thời Obama, và là người thi hành chính sách của Tòa Bạch Ốc với Ukraine, Hunter Biden bợ một cái “job” béo bở trong ban quản trị công ty khí đốt thiên nhiên lớn nhất nước này, Burisma, lương 50 ngàn đô mỗi tháng, dù không có một kinh nghiệm nào về lãnh vực năng lượng. Khi Burisma bị điều tra về nhiều chuyện mờ ám, ông Biden đã gây áp lực với tổng thống Ukraine để sa thải viên công tố cao nhất nước này. Sau này, chính ông Biden đã công khai “khoe” với các phóng viên báo chí về thành tích này (có quay phim và ghi âm đàng hoàng).
Hiện nay, ông Biden đang là ứng cử viên tổng thống hàng đầu của đảng Dân Chủ, và người con khẳng định rằng họ không làm điều gì sai trái với Ukraine.
Trong văn thư gửi cho ông Schiff ngày 9 tháng 11 đòi các nhân chứng ra đối chất, DB Nunes đã đưa ra nhiều chống đối thủ tục điều trần: “Việc ông không tôn trọng quyền khối thiểu số gọi nhân chứng sẽ tiếp tục là bằng chứng về việc khước từ sự công bằng và nguyên tắc pháp lý của ông. Dân Mỹ thấy rõ qua thủ tục cuộc đàn hặc giả trá này.”
Phe Dân Chủ đã coi những lời lẽ trên đây là sự bất hợp tác với cuộc điều tra của họ đã cung cấp thêm nền tảng cho sự đàn hặc.
Hai nhân chứng khác được phe Cộng Hòa đòi hỏi ra đối chất cũng có thể cung cấp những lời khai quan trọng là nhân viên văn phòng Ủy ban Quốc gia đảng Dân Chủ Alexandria Chalupa và Nellie Ohr, cựu chuyên viên nghiên cứu của đảng Dân Chủ.
Tại Ủy ban Quốc gia đảng Dân Chủ, Chalupa đã hợp tác với Tòa Đại sứ Ukraine ở Washington để, theo ông Nunes, “moi đồ dơ chính trị” của ông Trump trong cuộc tranh cử tổng thống năm 2016.
Ohr thì đã làm việc tại Fusion GPS, một công ty đã liên hệ tới việc tạo dựng ra hồ sơ của vụ “thông đồng” của ông Trump với Nga. Cô này đã khai rằng các viên chức Ukraine đã giúp cựu điệp viên người Anh Christopher Steele lập ra hồ sơ giúp FBI và Tham vấn đặc biệt Mueller mở cuộc điều tra suốt hai năm nhưng không tìm ra bằng chứng nào về vụ thông đồng.
DB Schiff đã biểu lộ cho thấy là rất ít, hay không có nhân chứng nào do phe Cộng Hòa yêu cầu sẽ xuất hiện trước các buổi điều trần đối chất công khai. Phe Dân Chủ đã giới hạn phạm vi của cuộc điều trần công khai bao gồm ba loại câu hỏi liên quan tới những hành vi của ông Trump:
– Ông ta hay những người thay mặt có yêu cầu một nhà lãnh đạo nước khác mở cuộc điều tra về một đối thủ chính trị?
– Ông ta hay những người thay mặt có cố gây áp lực với các người lãnh đạo nước khác?
– Ông ta hay những người thay mặt có cố tìm cách che đậy?
Cuộc đàn hặc ông Trump dựa trên những cáo buộc, trước hết là căn cứ vào sự tố giác của người thổi còi báo động, nói rằng ông Trump đã làm áp lực với Tổng thống Ukraine Zelensky trong cú điện đàm ngày 25 tháng 7 để mở cuộc điều tra về cha con ông Biden. Đồng thời, ông Trump cũng thúc đẩy ông Zelensky, vừa mới đắc cử tổng thống nhờ chủ trương chống tham nhũng, mở một cuộc điều tra về sự can thiệp của Ukraine vào cuộc bầu cử tổng thống tại Mỹ năm 2019.
Phe Dân Chủ lập luận rằng ông Trump đã dùng 391 triệu đô-la viện trợ quân sự như điều kiện để ông Zelensky tuyên bố mở cuộc điều tra như ông ta muốn mà họ mô tả như là một vụ “bánh ít đi, bánh quy lại” (quid pro quo) của ông tổng thống cho lợi ích riêng của ông ta. Dù rằng khoản tiền viện trợ quân sự bị giữ lại một thời gian ngắn trước khi được tháo khoán cho Ukraine và cũng không có bằng chứng Ukraine đã khởi sự cuộc điều tra như ông Trump yêu cầu. Đồng thời trong chuyến công du Hoa Kỳ gần đây, xuất hiện cùng với ông Trump trong một cuộc họp báo tại Tòa Bạch Ốc, ông Zelensky đã tươi cười rất “hữu nghị” và nói rằng ông ta không cảm thấy bị áp lực hay cưỡng ép gì cả trong cuộc điện đàm với ông Trump.
Thế nhưng, cuộc điều tra đàn hặc của đảng Dân Chủ vẫn cứ tiến hành, hết kín bây giờ tới hở, và ngày 13 tháng 11 vừa qua đã mở màn cho “sô” đầu tiên với hai ngôi sao nhân chứng: William B. Taylor và George Kent.
Ông Taylor là nhà ngoại giao Mỹ thượng hạng tại Ukraine nói rằng một nhân viên văn phòng của ông ta mới đây nói rằng trong khi ở trong một nhà hàng với Gordon Sondland, Đại sứ Mỹ tại Liên Âu, anh ta nghe lóm được cú điện đàm giữa Sondland và ông Trump. Anh ta nghe ông Trump hỏi về “các cuộc điều tra” và ông Sondland trả lời họ đang tiến hành.
Nhà ngoại giao Taylor khai rằng tiếp theo sau khi nghe lóm cuộc điện đàm giữa ông Trump với ông Sondland, nhân viên văn phòng của ông ta hỏi Đại sứ Sondland ông Trump nghĩ gì về Ukraine, ông Sondland trả lời rằng TT Trump quan tâm nhiều hơn tới cuộc điều tra về ông Biden. Ông Taylor nói rằng cuộc điện đàm nghe được trong tiệm ăn diễn ra một ngày sau cuộc điện đàm của ông Trump với TT Zelensky, cuộc điện đàm mà người thỏi còi báo động đã tố giác và đưa đến cuộc điều tra đàn hặc đang diễn ra.
Tại Tòa Bạch Ốc, ông Trump nói rằng ông không nhớ có cuộc điện đàm như ông Taylor nói.
Hai nhân chứng từ Bộ Ngoại giao đã chiếm hầu hết 5 tiếng đồng hồ của buổi điều trần công khai đầu tiên và đã không đưa ra được bằng chứng gì về sự cáo buộc ông Trump vào hành động “bánh ít đi, bánh quy lại”, chỉ toàn là “nghe nói, nghe nói, và nghe nói”. Trong khi chính Dân biểu Adam Schiff, mũi nhọn của phe Dân Chủ trong vụ đàn hặc đã phải đóng vai trò tự vệ trước sự tấn công của phe Cộng Hòa về sự liên hệ của ông ta với người thổi còi báo động.
Dân biểu Cộng Hòa Jim Jordan đã nói lớn trong cuộc điều trần: “Chỉ có một mình Chủ tịch Schiff biết người thổi còi báo động là ai. Chúng tôi không biết. Chúng tôi sẽ không bao giờ có cơ hội được thấy người thổi còi báo động giơ cao bàn tay mặt, thề nói sự thật và không có gì khác ngoài sự thật. Quan trọng hơn nữa, người dân Mỹ cũng sẽ không có cơ hội đó.”
Ông Schiff phản bác rằng ông Jordan đã bóp méo sự thật. Trong khi văn phòng của ông ta biết về người thổi còi báo động, kể cả trước khi người đó phúc trình sự quan tâm với một tổng thanh tra, ông Schiff nói ông ta không biết lý lịch của người ấy và đã không hợp tấu bản phúc trình. Ông ta nói về khiếu nại của phe Cộng Hòa: “Họ đã nói sai lần đầu tiên. Họ đã nói sai lần thứ hai cho đến nói sai lần thứ bốn mươi. Họ sẽ còn nói sai cho đến lần cuối cùng!”
Vậy thì ai đúng, ai sai?
Cuộc điều trần công khai thứ hai diễn ra vào ngày thứ sáu cuối tuần 15 tháng 11 với “ngôi sao” Marie Yovanovitch, cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine. Bà cựu đại sứ cũng không đưa ra được bằng chứng nào cho cái luận đề của ông Schiff “bánh ít đi, bánh quy lại”, ngoài cái nhan sắc mùa thu của bà và ác cảm của bà với ông tổng thống đã sa thải bà, như nói rằng cảm thấy bị ông tổng thống đe dọa và nói rằng cuộc điện đàm ngày 25 tháng 7 của ông Trump với tổng thống Ukraine đã làm cho bà bị “sốc” và bàng hoàng.
Sau hai buổi điều trần và đối chất tẻ nhạt, những “ngôi sao” chỉ toàn là những viên chức bất mãn với ông tổng thống nối đuôi nhau xuất hiện miễn phí trên ti-vi để tự đánh bóng mình và nói xấu chủ với sự cổ võ của truyền thông phe tả. Tin giờ chót cho biết phe Dân Chủ đã phải lui về thế thủ và đổi tội trạng của ông Trump thành “hối lộ”, thay vì “bánh ít đi, bánh quy lại”.
Trong những ngày sắp tới sẽ còn khoảng một chục ngôi sao nữa được ông Schiff đưa ra để tiếp tục trình diễn màn “nghe nói” (hearsay) và nói xấu ông chủ của họ.
“Cung nô bộc” trong tử vi của ông Trump hình như không mấy tốt nên toàn là bị những kẻ dưới quyền đâm vào sau lưng. Trong cái “nạn đàn hặc” đang diễn ra chỉ thấy có một cựu viên chức cao cấp lên tiếng bênh vực ông chủ cũ của mình – bà Nikki Haley, cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc. Nhà ngoại giao xinh đẹp gốc Ấn Độ này hỏi những người đang đàn hặc ông Trump: “Các người đang đàn hặc một tổng thống về chuyện đòi hỏi một đặc ân đã không xảy ra và giao tiền (viện trợ) đã không bị rút lại. Tôi không biết các người muốn đàn hặc ông ta về cái gì?”
Lên tiếng trên “The Story” của Fox News, bà Nikki Haley khuyên đảng Dân Chủ nên để cho cử tri Mỹ quyết định về tương lai của ông Trump trong Tòa Bạch Ốc hơn là theo đuổi cuộc đàn hặc, vừa phí tiền dân đóng thuế vừa mất thì giờ vô ích, đáng lẽ nên dùng vào việc làm luật tốt cho dân.
Bà Haley xin từ nhiệm vai trò đại sứ tại LHQ mấy tháng trước và vừa cho trình làng một cuốn sách mới toanh, “With All Due Respect”, không phải để nói xấu chủ cũ như những người khác, mà để phanh phui những chuyện “kinh hoàng” về những người “thân tín” sau lưng ông Trump. Một trong những chuyện “dựng tóc gáy” mà bà Haley tiết lộ trong cuốn sách là ông cựu Bộ trưởng Ngoại giao Rex Tillerson và ông cựu Chánh Văn phòng Tòa Bạch Ốc John Kelly đã tiếp xúc với bà ngay trong Tòa Bạch Ốc để… dụ dỗ bà gia nhập “hội kín” của họ nhằm chống lại ông tổng thống!
Nói về cuốn sách này, Tammy Bruce, chủ tịch Hội “Independent Women’s Voice”, có lời bàn như sau: “Tiết lộ phiền hà này của bà Haley giúp ta soi kính hiển vi vào căn bệnh tự tôn đang lây truyền trong Bộ Ngoại giao đưa đến chỗ họ tin rằng mình là những kẻ nắm quyền, chứ không phải tổng thống Hoa Kỳ.
“Tại đây chúng ta nên hỏi tội những người trước kia được kính trọng lại hành động như những con rắn nằm dưới gầm giường chờ cơ hội để mổ đúng mục tiêu…”
Hình như loại người này hơi nhiều trong cái “đầm lầy” ở Washington.
Ký Thiệt
