Chuly sưu tầm
Ngắm hoa sao nỡ bẻ cành!
tác Giả: Ngọc Lan/Người Việt
WESTMINSTER, California (NV) – Mặc dù người chủ nhà tốt bụng có nói “Thôi, đừng viết, tội nghiệp họ,” nhưng sau vài ngày suy nghĩ, tui thấy mình cần phải lên tiếng trước những điều “quái lạ” của một số người Việt đang sống trên đất Mỹ.
Số là cách đây mấy tuần, theo lời “mách nước” của một độc giả, tui mới biết rất gần trung tâm Little Saigon có một ngôi nhà có những cây phượng vĩ rất đẹp. Phượng vĩ trồng được ở miền Nam California thì quả là hàng hiếm rồi. Thế là tui “mon men” đến quay phim, chụp hình, phỏng vấn để giới thiệu cho bà con biết nơi gợi nhớ một thuở học trò Việt Nam.
Vợ chồng cô chú chủ nhà rất cởi mở, nhiệt tình, không ngần ngại mời những ai thích ngắm phượng đỏ thì cứ tự nhiên đến xem. Không chỉ vậy, chủ nhà còn cho luôn cả địa chỉ, điều mà phần đông người nơi đây rất ngại.
Quả nhiên, ngay sau đó, từ trên Facebook cho đến email, tui nhận ra rất rất nhiều người đã đến ngôi nhà này để ngắm hoa, chụp ảnh.
Qua những đoạn phim, tấm hình đây đó, ngoài những người ghé ngang đứng chụp hình với hai cây phượng ngoài sân, tui còn biết là cô chú chủ nhà đã mở cổng cho nhiều người được vào bên trong tha hồ tìm chọn những góc nào ưng ý nhất cho những “pô” hình của mình.
Tui nhớ cô chủ nhà rất vui khi nói: “Nhà cô chú mấy ngày cuối tuần qua cứ như sân trường vậy. Nhiều người mặc áo dài đến chụp hình thấy thương lắm!”
Thế nhưng
Tui không hiểu sao cuộc đời luôn luôn phải có chữ “nhưng.”
Cách đây vài hôm, tui nhận được email của chủ nhà viết: “Ngọc Lan ơi, hoa phượng bên trong đã tàn rồi và cô chú cũng không còn giờ để đón khách nữa Lan ạ, vì nếu không có mặt mình thì một số khách sẽ không thương tiếc những cành hoa, những cảnh vật, cây cỏ mà mình cưng như những đứa con bé bỏng của mình, họ dầy vò tan tác hết. Ngọc Lan ơi, có lẽ mùa Hè năm tới cô chú sẽ không đón khách vào sân trong nhà nữa…”
Đọc email xong thấy… bần thần. Gì kỳ vậy.
Gọi điện thoại hỏi thăm thì mới biết rằng có những khách đến ngắm hoa thôi chưa đã, họ phải kéo luôn cành xuống để chụp cạnh mặt cho đẹp. Mà kéo quá thì cành gãy luôn! Dĩ nhiên chủ nhà không phải “bảo vệ” để đi theo canh chừng để nhắc nhở, chỉ đến khi nhìn thấy những cành hoa bỗng dưng héo queo héo quắt mới hay ra nó gãy rồi.
Đó là chưa kể, có những vị khách diện áo dài thướt tha không phải chỉ kéo cành kề má thôi mà… bẻ luôn để cầm trên tay cho đẹp tấm hình!
Mặc dù cô chú chủ nhà nói hầu hết khách đều rất dễ thương. Nhưng tui hiểu chỉ cần dăm ba người “kỳ cào” là thấy mất vui rồi.
Nghe chuyện người ngắm hoa bẻ luôn cành, chợt nhớ đến chuyện nhà vườn ở Florida.
Vài ba năm trước khi tui tìm đến vườn cây cô Chín Nguyệt ở Homestead, Florida để làm phóng sự, cô đã không ngại lấy chiếc “golf cart” chở tui đi khắp vườn để quay phim chụp hình. Thích thì thôi.
mangcaudai
Mãng cầu dai trong một vườn cây ở Florida, nơi chủ nhân không còn muốn cho khách vào xem nữa vì nhiều người không ngần ngại lặt bẻ cả những trái non trên cành. (Hình: Ngọc Lan/Người Việt)
Sau khi bài báo về vườn cây trái được đăng lên, cũng rất rất nhiều người email hay tìm thông tin để đến thăm vườn cây trái nhiệt đới.
Năm sau quay trở lại, tui nghe cô Chín, chủ vườn, nói: “Cô không có cho người ta vô thăm vườn nữa. Vì nhiều người kỳ lắm. Họ vô coi, rồi thấy trái gì cũng thích bẻ, thích hái, dù chưa chín. Có nhóm vừa đi ra mình thấy vú sữa non bị bẻ vứt đầy lại vì nó chát lè có ăn được đâu. Nhiều khi mình nhắc họ đừng hái thì họ lại cự mình, nói ‘Nhiêu tiền tui trả, làm gì dữ vậy.’”
“Vấn đề không phải là bao nhiêu tiền, mà là cây trái mình trồng, có vụ này có mùa sau, họ hái phá như vậy cây hư hết. Họ không hiểu điều đó. Đâu phải lúc nào cũng mang tiền ra để nói như vậy,” cô Chín kể.
Một người bạn tui cho rằng “một người làm chín người chịu” quả thật không sai trong những trường hợp này.
Nói thiệt, người Việt mình ở nước ngoài hay chê bai người Việt trong nước không tiếc lời, nhưng tui nghĩ “tiên trách kỷ, hậu trách nhân,” thay vì suốt ngày cứ bài xích người Việt trong nước thì giờ mình nên dành thời gian làm đẹp cộng đồng hải ngoại mình trước đi, chứ nãy giờ kể toàn là người Việt đang sống ở xứ văn minh, mà kỳ quá!
Tinh thần Meiwaku: Bí quyết người Nhật giáo dục trẻ em không làm phiền người khác
Tác Giả: Hồng Ân
Điềm tĩnh đối diện khó khăn, mất mát
Trong một đợt lũ lịch sử, một người đàn ông quay trở về nhà lấy đồ quan trọng, sau đó người nhà không liên lạc với ông được nữa. Vậy mà, người vợ của anh ấy vẫn lặng lẽ thức suốt đêm làm công tác tình nguyện phục vụ người dân gặp nạn tại nơi sơ tán. Khi được hỏi về tâm trạng của mình khi không liên lạc được với chồng, cô ấy nói “Ngoài việc làm những thứ có thể làm và chờ đợi, tôi cũng chẳng còn cách nào khác”. Làm sao họ lại có thể điềm tĩnh đến vậy?
Tại nơi sơ tán hoàn toàn không hề nghe thấy tiếng nhốn nháo ồn ào hay tiếng khóc lóc. Mặc dù có rất đông trẻ em nhưng không hề nghe thấy một âm thanh ầm ĩ nào cả.
Đã có rất nhiều người thắc mắc về sự điềm tĩnh này của họ. Phần lớn người Nhật đều cùng một quan niệm đã là thiên tai thì cũng chẳng làm thế nào khác được bởi con người luôn luôn nhỏ bé trước thiên nhiên. Họ còn nói, sống ở một nước có nhiều thiên họa nên ở một mức độ nào đó, họ cũng phải xác định tinh thần nên dù có xảy ra chuyện gì đi nữa thì cũng phải điềm tĩnh. Có thể trong lòng có đau khổ nhưng có gào lên cũng chẳng thay đổi được gì, mà còn làm phiền những người xung quanh.
Nhật Bản là nước có nhiều thiên tai xảy ra như núi lửa phun, động đất, sóng thần… Chương trình thời sự trên truyền hình đưa tin những cuộc phỏng vấn những người sống sót ở nơi sơ tán, họ đang trong tình trạng nhà cửa bị cuốn trôi, mất hết tài sản, làng mạc tan hoang. Mặc dù vậy, họ vẫn nói “Vẫn còn sống là may mắn lắm rồi. Tài sản thì cũng đành vậy thôi, chẳng còn cách nào khác”.
Người dân Nhật Bản đã hứng chịu nhiều mất mát do thiên tai gây ra, nhưng phản ứng của người dân gặp nạn luôn điềm tĩnh và đầy lý trí. Những người chỉ sau một đêm mất hết toàn bộ nền tảng cơ bản của cuộc sống mà có thể bình tĩnh trả lời tóm gọn lại bằng một câu “Cũng đành vậy thôi”.
Điềm tĩnh đối diện khó khăn, mất mát
Tại nơi sơ tán hoàn toàn không hề nghe thấy tiếng nhốn nháo, ồn ào hay tiếng khóc lóc. Mặc dù có rất đông trẻ em…
Trật tự nơi công cộng – Phép lịch sự cơ bản
Một người mẹ còn chia sẻ thể này: “Lúc con tôi bảo tôi có tật ngáy khi đang ngủ, tôi đã rất sốc. Lỡ xảy ra động đất rồi phải sống ở nơi sơ tán thì tôi sẽ làm ồn đến mức nào đây? Chắc sẽ làm phiền người xung quanh lắm, vậy nên tôi nghĩ mình phải sửa tật này thôi.”
Ngay cả khi cuộc sống đang bình yên họ cũng biết nghĩ cho người khác, rằng biết đâu một lúc nào đó gặp thiên tai, tật ngáy khi ngủ của mình có thể làm phiền người khác. Riêng việc này cũng đáng ngạc nhiên rồi. Nhưng điều còn khiến chúng ta kinh ngạc hơn nữa là việc họ lo lắng sợ làm phiền người khác hơn bất cứ điều gì khác.
Ngay từ khi còn rất nhỏ, câu cửa miệng mà các bà mẹ Nhật luôn dạy con là “Như thế sẽ làm phiền người khác đấy, vậy nên con trật tự đi”. Dù là khi hai mẹ con cùng đi chợ, hay cùng đi ra ngoài chơi, câu nói mà trẻ luôn được nhắc nhở không quên đó là “Không được làm phiền người khác”. Nghĩa là tinh thần Meiwaku đã bắt rễ rất sâu không chỉ ngoài xã hội mà còn trong các gia đình bình thường ở Nhật.
Có lẽ vì thế mà ở nơi sơ tán, trẻ em Nhật mới có thể im lặng chấp nhận tình hình như vậy. Bọn trẻ đã hình thành sẵn suy nghĩ rằng, dù đột nhiên không còn nhà, không còn đồ chơi, không còn phòng riêng thì cũng không khóc lóc hay giận dỗi nhất là ở nơi đông người. Đặc điểm không để lộ hết cảm xúc của người Nhật có lẽ cũng bắt nguồn từ cách giáo dục này.
Dù đau khổ nhưng họ không hề để lộ cảm xúc, ngay cả với trẻ em.
“Văn hóa khẩu trang” – Tránh làm phiền người khác
Nhắc tới Nhật Bản người ta còn nghĩ ngay tới “văn hóa khẩu trang”. Văn hóa này cũng xuất phát từ ý thức phòng tránh một cách triệt để việc gây hại cho người khác ở nơi công cộng. Vào những ngày có phấn hoa hay bão cát, quá nửa số người đi trên đường sẽ đeo khẩu trang. Họ không chỉ dùng khẩu trang mùa hè mà còn vào mùa đông hay thậm chí dùng quanh năm. Tất nhiên, chúng ta cần loại bỏ yếu tố đeo khẩu trang vì ô nhiễm môi trường bởi vì Nhật Bản rất sạch sẽ, khí hậu ôn hòa.
Khi có dịch cảm cúm hay vào những lúc chuyển mùa, họ dùng khẩu trang để phòng bệnh. Bởi vì trong xã hội Nhật, việc họ ho hay hắt hơi nơi công cộng khi không đeo khẩu trang là một hành vi cực kỳ bất lịch sự.
Tại nhà trẻ, các giáo viên đôi khi cũng đeo khẩu trang khi chăm sóc cho các bạn nhỏ. Tại trường học khi xuất hiện người bị bệnh hoặc thấy có dấu hiệu lây lan bệnh truyền nhiễm, người ta sẽ lập tức đóng cửa lớp học hoặc trường học đó. Dù tình trạng sức khỏe của trẻ có khá lên thì họ cũng yêu cầu phải có giấy chứng nhận là đã khỏi hẳn thì mới có thể quay trở lại lớp học.
“Văn hóa khẩu trang” – Tránh làm phiền người khác
Người Nhật làm gì nghĩ gì cũng đều chú ý đến người khác trước, rất nhiều thói quen của Nhật Bản đều bắt nguồn từ điều này.
Ở nhà có thể thoải mái tự do, nhưng khi ra khỏi nhà người Nhật rất để ý thái độ của người khác. Từ đó họ hạn chế một cách tối đa việc gây ảnh hưởng và làm phiền người khác. Và đương nhiên họ cũng không muốn người khác gây ảnh hưởng đến mình. Vì không muốn người khác làm phiền đến mình nên nhiều người trên tàu hay xe buýt thấy ai lớn tiếng nói chuyện điện thoại, họ sẽ lập tức nhắc nhở ngay.
Chứng kiến những việc như thế này mà lớn lên, trẻ em Nhật đã học được phép lịch sự ở nơi công cộng từ khi còn rất nhỏ. Trật tự nơi công cộng, tránh làm phiền người khác chính là bắt nguồn từ việc giáo dục tiếp nối qua các thế hệ như vậy đó.
