Báo Philippine Inquirer ngày 23.8 dẫn lời Tổng thống Duterte: “Tôi đã bảo với Chủ tịch Tập Cận Bình rằng chúng tôi cũng có tuyên bố chủ quyền. Chúng tôi có phán quyết (của Tòa án Trọng tài thường trực The Hague). Tôi sẽ không khăng khăng đòi thực thi phán quyết vì làm vậy có thể dẫn đến giao tranh, sẽ là một vụ thảm sát. Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng một ngày nào đó trong nhiệm kỳ, tôi sẽ khẳng định phán quyết”.

Tổng thống Duterte tuyên bố không lãng phí thời gian đôi co với những chỉ trích nói ông không làm gì khi Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông phi pháp, nhưng nhà lãnh đạo nhấn mạnh sẽ không cho phép cường quốc châu Á này khai thác tài nguyên ở Biển Tây Philippines (cách gọi của Manila đối với phần Biển Đông bên trong vùng đặc quyền kinh tế 370km của nước này).

“Nếu các vị giành độc quyền dầu mỏ thì sẽ có rắc rối. Đây là vấn đề mà chúng tôi có quan điểm khác biệt. Các vị sẽ thấy (Bộ trưởng Nội vụ) Año mang rựa ra chém người Trung Quốc”, Tổng thống Duterte phát biểu.

Đây là lần thứ ba trong vòng chưa đầy 2 tuần lãnh đạo Manila có phát ngôn gay gắt với Bắc Kinh, được cho nhằm mục đích tăng uy tín với những người kêu gọi ông cứng rắn hơn trong bảo vệ lợi ích quốc gia.

Hôm 14.8, Tổng thống Duterte chỉ trích Trung Quốc sai trái khi ngang ngược tuyên bố về chủ quyền đối với không phận trên các đảo nhân tạo mà nước này xây trái phép trên Biển Đông. Ba ngày sau, lãnh đạo Manila tiếp tục lên án hành động xua đuổi máy bay và tàu Philippines của cường quốc châu Á này.

Cựu Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario khen ngợi Tổng thống Duterte cuối cùng cũng đã đứng lên phản đối Trung Quốc, đồng thời cho rằng chính quyền nước này nên tiến hành các bước đi tiếp theo để duy trì luật pháp trên Biển Đông.

Lo ngại nguy cơ Biển Đông xuất hiện vũ khí hạt nhân

Bộ Quốc phòng Mỹ trong báo cáo thường niên trình Quốc hội nước này vừa đưa ra cảnh báo Bắc Kinh sẽ sớm triển khai nhà máy điện hạt nhân nổi đến những cơ sở quân sự xây phi pháp ở Biển Đông.

Trước thông tin này, phát ngôn viên Harry Roque của phủ Tổng thống Philippines ngày 23.8 cho biết: “Chúng tôi lo ngại về khả năng cường quốc bên ngoài, Mỹ, Nga hoặc Trung Quốc, đưa đầu đạn hạt nhân vào lãnh thổ chúng tôi cũng như vào ASEAN”.

Ông Roque khẳng định hiến pháp Philippines nói rõ nước này phi hạt nhân, đồng thời cũng lưu ý rằng toàn bộ ASEAN là khu vực không vũ khí hạt nhân căn cứ theo một hiệp ước được các nước thành viên ký kết trước đó.

Theo người phát ngôn, cảnh báo chỉ là “quan sát của phía Mỹ”, hiện Philippines chưa thể kiểm chứng.

“Điều quan trọng mà tôi muốn nhấn mạnh là chúng ta có chính sách phi hạt nhân, và nó cần được áp dụng rộng rãi với mọi quốc gia bao gồm cả Mỹ, nước đã dùng (vũ khí) hạt nhân và đã đưa tàu chiến có khả năng hạt nhân vào sử dụng”, ông Roque phát biểu.

Cẩm Bình (theo Philippine Inquirer, Philstar)